بە دڵنیاییەوە ساتەکانی فشار بۆ تۆ و منداڵە بچووکەکەت ڕوودەدات کاتێک هەردووکتان بۆ ماوەیەکی زۆر لە کەرەنتینەی ماڵەوە لە ماڵەکەتدا قەتیس دەبن. وەک دایک و باوک دەزانین کە هەموو منداڵێک جیاوازە، ئەوانیش بە شێوەیەکی بچووکی خۆیان وەڵام دەدەنەوە و مامەڵە لەگەڵ فشارەکاندا دەکەن. هەندێکیان چەسپاو دەبن، هەندێکی تر توڕە دەبن، هەندێکی تریش تووشی شڵەژان دەبن. ڕێکخراوی تەندروستی جیهانی (WHO) چەند ئامۆژگاری و تەکنیکێکی سادەی هێناوەتە ئاراوە کە یارمەتیت دەدات لە بەڕێوەبردنی فشاری دەروونی، بۆ ئەوەی هەم هەست بە کەمبوونەوە بکەیت و هەم شتێکی کەمترت هەبێت کە نیگەرانی بکەیت. چونکە منداڵی دڵخۆش دایک و باوکێکیش دڵخۆش دەکات.
باشترین ڕێگا بۆ مامەڵەکردن لەگەڵ فشاری دەروونی منداڵەکەت پشتگیرییە. کاتێک سترێسیان هەیە زیادەڕەوی مەکە، ئەوە تەنها شتەکان خراپتر دەکات. بەڵکو پشتگیرییان لێبکە، گوێ لە نیگەرانییەکانیان بگرە و بە هێمنی دڵنیایان بکەرەوە کە ئێمە پێکەوە لەم کارەداین.
هەروەک تۆ منداڵەکەت لەم کاتانەدا پێویستی بە خۆشەویستی و سەرنجی زیاترە. هەموو ڕۆژێک ساتێک تەرخان بکە بۆ ئەوەی تەنها سەرنجت لەسەر ئەوان بێت. لەبیرت بێت گوێیان لێبگریت و دڵنیایان بکەیتەوە. ئەگەر دەتوانی، لە ڕێگاکەتان دەربچن بۆ ئەوەی پێکەوە ئارام بگرن و یاری بکەن، هەردووکتان هەست بە باشتر بوون دەکەن بۆی.
هەوڵبدە و تا دەتوانیت منداڵە بچووکەکانت لە خۆت و یەکترەوە نزیک بکەرەوە. جیاکردنەوەی منداڵان لە خوشک و براکانیان، سەرچاوەیەکی هاوڕێیەتییش دەسەنێتەوە. ئەگەر بە هۆکارێک منداڵەکانت لەیەکتر جیان، دڵنیابە لەوەی کە پەیوەندی بەردەوام لە نێوان یەکتردا هەیە لە ڕێگەی تەلەفۆن یان چاتی ئینتەرنێتەوە.
ڕۆتینی ڕۆژانە دابنێ. ئەگەر هێشتا یەکێکیان نییە، لەگەڵ منداڵە بچووکەکەت داهێنەر بە و یەکێکیان دروست بکە بە لەبەرچاوگرتنی دەوروبەرەکەت و کە کۆرپە حەز دەکات تێکەڵەیەک لە فێربوون و یاریکردن و ئیسراحەت لە ڕۆژدا هەبێت.
ئەگەر منداڵە بچووکەکەت تەمەنی گەیشتە ئەوەی تێبگات، هەوڵبدە بۆیان ڕوون بکەیتەوە کە ڤایرۆسی کۆرۆنا چی ڕوودەدات و چۆن پێکەوە دەتوانن مەترسی تووشبوون کەم بکەنەوە بە مانەوە لە کەرەنتینەی ماڵەوە. مەترسە بە هێمنی ئامادەیان بکەیت بۆ ئەوەی ڕوودەدات کاتێک کەسێک نەخۆش دەکەوێت، ڕەنگە منداڵەکەت زیرەکتر بێت لەوەی بیری لێدەکەیتەوە.
لەگەڵ بەرپرسیارێتی منداڵان و هەوڵدان بۆ بەردەوامبوون لە ژیانی ڕۆژانەمان وەک ئەوەی هەموو شتێک ئاسایی بێت، شتێکی نامۆ نییە کە دایک و باوکێک fe
لەگەڵ بەرپرسیارێتی منداڵان و هەوڵدان بۆ بەردەوامبوون لە ژیانی ڕۆژانەمان وەک ئەوەی هەموو شتێک ئاسایی بێت، شتێکی نامۆ نییە کە دایک و باوکێک هەست بە دڵتەنگی، سترێس، سەرلێشێواوی، ترس یان توڕەیی بکات لە کاتی دۆخێکی وەک ئەم دۆخەدا. لێرەدا چەند ئامۆژگاریەکی سادە دەخەینەڕوو کە یارمەتیدەر دەبن لە دانانی شتەکان لە ڕوانگەیەکدا و گۆڕینی دۆخی نەرێنی بۆ دۆخێکی ئەرێنی.
قسەکردن لەگەڵ خەڵک ڕێگەیەکی زۆر باشە بۆ دەربڕینی هەستەکانت و بەرزکردنەوەی ڕۆحەکانت. بۆیە پەیوەندی بە تەلەفۆنەوە بکە و پەیوەندی بە هاوڕێیەکی نزیک یان ئەندامێکی خێزانەکەتەوە بکە، یان تەنانەت کەسێک کە ماوەیەکە گوێت لێ نەبووە. هەموومان پێکەوە لەم کارەداین، و پێکەوە لێی دەردەچین.
ئەگەر ناچار بوویت لە کەرەنتینەی ماڵەوە یان گۆشەگیریدا بمێنیتەوە، شێوازێکی ژیانی تەندروست و چالاک بپارێزە – لەوانەش خۆراکی گونجاو، خەوی شایستە، وەرزشی ڕۆژانە و بەرکەوتن لەگەڵ ئازیزانت. هەوڵبدە و تا دەتوانیت ئەم دۆخە ئاسایی بکە و چێژی لێ وەربگرە.
ئەگەر هەستت بە زەبر و زەنگ کرد، لەگەڵ کەسێکدا باسی بکە، هاوڕێیەکی نزیک، توێژەری کۆمەڵایەتی یان تەنانەت ڕاوێژکارێک.
ئەگەر پێویستت بە داوای یارمەتی جەستەیی یان دەروونی بوو، هەوڵبدە و پلانی باشترین شوێن هەبێت بۆ ئەوەی بچیت.
زانیاری کۆبکەرەوە کە یارمەتیت دەدات بە وردی مەترسییەکانت دیاری بکەیت بۆ ئەوەی بتوانیت ڕێوشوێنی خۆپارێزی گونجاو بگرێتەبەر. سەرچاوەیەکی باوەڕپێکراو بدۆزەرەوە کە دەتوانیت متمانەت پێی هەبێت، وەک ماڵپەڕی ڕێکخراوی تەندروستی جیهانی یان، دەزگایەکی تەندروستی گشتی ناوخۆیی یان ویلایەت.
هەروەها هەوڵبدە ئەو کاتەی کە بەسەری دەبەیت بۆ گوێگرتن یان سەیرکردنی ڕووماڵکردنی میدیاکان کەم بکەیتەوە. دەتوانێت باری زۆرت لەسەر بێت بە زانیاری ناڕەحەتکەر کە لە ڕاستیدا یارمەتیدەر نییە.
هەرچەندە کۆرۆنا دۆخێکی ناوازەیە، بەڵام سوود لەو لێهاتوویی و تەکنیکانە وەربگرە کە لە ڕابردوودا بەکاریان هێناوە بۆ تێپەڕاندنی نەخۆشی یان هەریەکێک لە ناخۆشیەکانی ژیان. میکانیزمەکانی بەرگری کەسی و هێزی بنەڕەتیت لەوێیە بۆ ئەوەی جارێکی تر یارمەتیت بدات.
زۆر گرنگە بۆ ئێوە کە ئاگاداری نوێترین زانیارییەکان بن لەسەر بڵاوبوونەوەی کۆڤید-١٩، کە لە ماڵپەڕی ڕێکخراوی تەندروستی جیهانی (WHO) و لە ڕێگەی دەسەڵاتی تەندروستی گشتی نیشتمانی و ناوخۆیی خۆتانەوە بەردەستە. تکایە بە بەردەوامی پشکنینیان بۆ بکەن. هەمیشە داوای ئامۆژگاری لە سەرچاوەی متمانەپێکراو و متمانەپێکراو بۆ خۆت و کۆرپەکەت بکە. ئەم زانیاریانە بە مەبەستی جێگرەوەی ئامۆژگاری پزیشکی پیشەیی نییە. پەیوەندی بە پسپۆڕێکی چاودێری تەندروستیەوە بکە ئەگەر هەر پرسیارێک یان نیگەرانییەکت هەیە.
کێشی منداڵەکەت بەراورد بکە لەگەڵ منداڵانی تری هاو تەمەنی
تیمی پسپۆڕانمان ئامادەن بۆ وەڵامدانەوەی پرسیارەکانتان و پشتگیریتان دەکەن لە کاتی گەشتی دووگیانی بۆ لێدانی منداڵ بۆ زانیاری زیاتر و ئامۆژگاری پەیوەندیدار، تکایە پەیوەندیمان پێوە بکەن لە نێوان کاتژمێر ٩ی بەیانی-٥ی ئێوارەی یەکشەممە تا پێنجشەممە.