جەستەت، هەروەها منداڵەکەت کە گەشە دەکات، لە ماوەی دووگیانیدا چەندین گۆڕانکاری بەسەردا دێت. هەموو هەفتەیەک سەیری ئەوە بکە کە چی ڕوودەدات لەگەڵ کاتی گەشەکردنی کۆرپەلە.
بە درێژایی پرۆسەی دووگیانی، منداڵەکەت لە هێلکەیەکی بچووکەوە دەگۆڕێت بۆ منداڵێکی تەواو دروستکراو. لێرەدا وەڵامی چەند پرسیارێک دەدەینەوە کە لەوانەیە هەتبێت دەربارەی خاڵە سەرەکییەکانی منداڵەکەت لە ماوەی دووگیانیدا، لەگەڵ ڕێنماییەکی گشتی هەفتە بە هەفتە لەسەر گەشەی کۆرپەلە.
لە کاتێکدا ئێمە ئاسانکاریمان بۆ تۆ کردووە بۆ بەدواداچوونی گۆڕانکارییەکان بە درێژایی دووگیانیت، تکایە لەبیرت بێت کە ڕێنمایی هەفتە بە هەفتە تەنها خەمڵاندنێکە و ڕێک نییە. جەستەی هەر ئافرەتێک لەوانەیە لە کاتی جیاوازدا ئەزموونی ئەم خاڵانە بکات.
لە ئێستادا منداڵەکەت وەک تۆپێکی خانەیە کە پێی دەوترێت( Blastocyst.) کە DNA تۆ و هاوسەرەکەتی تێدایە، کە ڕەگەز، ڕەنگی چاو و تایبەتمەندییەکانی تر دیاری دەکات. قەبارە: بچووکتر لە دەنکە خوێیەک.
لەم کاتەدا، منداڵەکەت لە تۆپێکی بچووکەوە دەگۆڕێت کە پێی دەوترێت Blastocyst بۆ کۆرپەلە. هەروەها ئەندامەکانی لە ماوەی ٦ هەفتەی داهاتوودا دەست بە شێوەدروستبوون دەکەن. قەبارە: قەبارەی منداڵەکەت وەک دەنکە تۆیەکە بە نزیکەی ۲ ملم.
نەک تەنها دڵی منداڵەکەت دەست دەکات بە لێدان، بەڵکو دوو هێندەی دڵی تۆ لێدەدات. قەبارە: منداڵەکەت لە تۆوێکی کونجی گەورەتر نییە.
تایبەتمەندییەکانی دەموچاوی منداڵەکەت دەست دەکات بە دروستبوون. چاوەکان و لووتەکان دروست دەبن و پەلەکان دەردەکەون لەو شوێنەی کە دەست و قاچەکانیان دروستدەبن. قەبارە: منداڵەکەت گەشەی کردووە بۆ نزیکەی ٥ ملم.
دەست و پێیە بچووکەکان زیاتر گەشە دەکەن بۆ پەلی گەشەکردوو. قەبارە: قەبارەی منداڵەکەت لە هەفتەی شەشەمەوە دوو هێندە زیادی کردووە. لەم قۆناغەدا، قەبارەکەی دەتوانرێت هاوشێوەی قەبارەی بلوبێری بێت، نزیکەی ۱.۲ سم.
پەلی منداڵەکەت گەشە دەکات و ئێستا پەنجە بچووکەکانی هەیە، هەروەها لووت و لێوی سەرەوەی. هێشتا هەست بەوە ناکەیت، بەڵام منداڵەکەت ئێستا دەست دەکات بە جوڵە. قەبارە: لە گورچیلە گەورەتر نییە، نزیکەی ۱.6سم
هەرچەندە چاوەکانی منداڵەکەت بە تەواوی گەشەیان کردووە، بەڵام هێشتا چاوەکانی داخراون. لە هەفتەی ۲۸ دەستپێدەکات بە کردنەوە. قەبارە: نزیکەی هێندەی ترێیەک لە ۲ سم.
ئەندامە گرنگەکانی وەک گورچیلە و ڕیخۆڵە و مێشک و جگەر دەست بە کارکردن دەکەن. هەروەها نینۆکەکانیش لەم قۆناغەدا دەبینرێن. پێستی منداڵەکەت هێشتا بە تەواوی دەبینرێت، بەڵام قاچی دەتوانێت بجوڵێت و چەماوەتەوە. هەروەها پەنجەمۆری منداڵەکەت ئێستا گەشە دەکات. قەبارە: منداڵەکەت هێندەی قەبارەی شلیکە، نزیکەی ۳ سانتیمەترە.
منداڵەکەت بە نزیکەیی هێندەی منداڵێکی پێگەیشتووە لە هەموو مانایەکی وشەی لێدان و درێژکردنەوە. بەم زووانە دەست دەکات بە نزگەرە ، کە ڕوودەدات کاتێک ناوپەنچکی گەشە دەکات. ناتوانیت هەست بە نزگەرە کەی بکەیت هەتا هەفتەی ۲۷. قەبارە: منداڵەکەت قەبارەی هەنجیرێکە، نزیکەی ٤ سانتیمەترە.
لە هەفتەی دوانزە ، منداڵەکەت دەست بە کار دەکات بەم زووانە پەنجەکانیان دەست دەکەن بە کردنەوە و داخستن و پەنجەی پێیان دەچەمێننە ، دەمیان جووڵەی مژین دروست دەکات. قەبارە: منداڵەکەت قەبارەی لیمۆیە، نزیکەی ٦ سانتیمەترە.
منداڵەکەت دەست دەکات بە میزکردن و دەردانی بۆ ناو ئەمۆنیۆتیک و دروستکردنی شلەی ئەمنیۆتیک. ئێسک ئێستا شانەی دەوری سەر و قاچەکانی منداڵەکەت دەگرێتەوە. هەروەها یەکەمین پەنجەمۆرەکانیشی شێوەیان هەیە. خوێنبەرەکان و ئەندامەکان لە ڕێگەی پێستەوە دەبینرێن. قەبارە: قەبارەی منداڵەکەت قەبارەی خۆخێکە، قەبارەکەی نزیکەی ۸ سانتیمەترە.
گورچیلەکانی منداڵەکەت کار دەکەن، قۆڵەکانی نزیک بوونەتەوە و درێژیەکەی کە لە کاتی لەدایکبوونیدا دەبێت دیارە و ملی زیاتر پێناسە کراوە. قەبارە: منداڵەکەت قەبارەی لیمۆیە، نزیکەی ۹ سانتیمەترە.
منداڵەکەت بە خێرایی گەشە دەکات. ئێسکەکانی گەشە دەکات، کە لە چەند هەفتەی داهاتوودا لە وێنەکانی سۆنەردا دەبینرێت. هەروەها شێوازی قژی سەری دروست دەبێت. قەبارە: قەبارەی منداڵەکەت قەبارەی سێوێکە، قەبارەکەی نزیکەی ۱۰ سانتیمەترە.
چاوی منداڵەکەت ده ستی کردووه به ڕووبەڕووبوونەوەی به رەو پێشەوه و به هێواشی ده جوڵێت. قاچەکانی زیاتر گەشەیان کردووە و سەری ڕاستترە. قەبارە: منداڵەکەت ئێستا قەبارەی ئەڤۆکادۆیەکە، قەبارەکەی نزیکەی ١١.٠ سانتیمەترە.
نینۆکەکانی پێی منداڵەکەت دەستیان بە گەشەکردن کردووە. بەم زووانە کۆگاکانی چەوری دەست دەکەن بە گەشەکردن لەژێر پێستی منداڵەکەتدا کە وزە دابین دەکات و یارمەتی دەدات دوای منداڵبوون گەرم بێت. ناوکەپەتک بە بەهێزتر توندتر گەشەدەکات. قەبارە: منداڵەکەت ئێستا قەبارەی هێندەی هەنارێکە، قەبارەکەی نزیکەی ۱۳ سانتیمەترە.
گوێی منداڵەکەت دەست دەکات بە وەستان لەسەر لایەکانی سەری. هەروەها لەوانەیە دەست بکات بە گوێگرتن لە دەنگت. لە ناوەوە، منداڵەکەت مایلین بەرهەم دەهێنێت، کە ڕووپۆشێکی پارێزەرە کە دەوری هەندێک خانەی دەمار دەدات، چینێکی جیاکەرەوەی کارەبایی پێکدەهێنێت کە گرنگە بۆ کارکردنی دروستی کۆئەندامی دەمار. قەبارە: ئێستا منداڵەکەت قەبارەی ئارتیچۆکێکە (ڕووەكێكي دڕكاوي وەك كنگر )، قەبارەکەی نزیکەی ١٤ سانتیمەترە.
ڕووپۆشێکی تایبەت ده ست پێدەکات بۆ داپۆشینی منداڵەکەت. ئەم ڕووپۆشە یارمەتی پاراستنی پێستی هەستیاری منداڵەکەت دەدات لە نەخۆشییەکان کە لەوانەیە ببێتە هۆی بەرکەوتن بە شلەی دەوروبەری. هەستی منداڵەکەت – بۆنکردن، بینین، دەست لێدان، تام و بیستن – گەشە دەکات. تەنانەت دەتوانێت گوێ لە دەنگی تۆ بگرێت. قەبارە: منداڵەکەت ئێستا قەبارەی مانگۆیەکە، قەبارەکەی نزیکەی ١٥.٥ سانتیمەترە.
لەم قۆناغەدا، لەوانەیە هەست بە جووڵەی منداڵەکەت بکەیت. منداڵەکەت ئێستا دەتوانێت بخوات و سیستەمی هەرسکردنی میکۆنیۆم بەرهەم دەهێنێت کە ماددەیەکی تاریک و چەسپاوە بە یەکەم پیساییدا تێدەپەڕێت. قەبارە: قەبارەی منداڵەکەت نزیکەی ١٦.٥ سانتیمەترە لە سەرەوە بۆ سمت، بەڵام ٢٥.٥ سم لە سەرەوە بۆ پێیەکان لە کاتێکدا قاچەکان بەردەوام گەشە دەکەن. هەتا ماوەی ۲۰ هەفتەیی، منداڵان بە شێوەیەکی ئاسایی لە سەرەوەی سەر (تاج) بۆ سمت (لە خوارەوە) پێوانە دەکرێن. ئەمەش بەهۆی ئەو ڕاستییەوەیە کە قاچەکانی منداڵەکە چەماوەییە لەپاڵ قەدی دایکی لە نیوەی ماوەی دووگیانی و پێوانەکردنی زۆر قورسە. دوای ٢٠ هەفتە، منداڵان لە سەرەوە تا پێیەکان پێوانە دەکرێن.
جووڵەی منداڵەکەت بۆ لێدانی تەواو و لێدان لە دیوارەکانی سکت دەبێت. هەروەها دەتوانیت دەست بکەیت بە تێبینی کردنی شێوازەکانی جووڵەکان؛ بۆ نموونە، جووڵەی زیاتر دوای خواردن. قەبارە: منداڵەکەت ئێستا قەبارەی گێزەرێکە، قەبارەکەی نزیکەی ٢٦ سانتیمەترە لە سەرەوە بۆ پەنجەی پێیەکان، و کێشی نزیکەی ٣٦٠ گرامە.
پێستی منداڵەکەت بە تەواوی داپۆشراوە بە قژی جوانی پارێزراو لەم قۆناغەدا، کە بە ماوەیەکی کەم دوای لەدایکبوونی دەکەوێتە خوارەوە. قەبارە: قەبارەی منداڵەکەت قەبارەی كولەكەیەکە، قەبارەکەی نزیکەی ٢٧ بۆ ٢٨ سانتیمەترە و کێشی نزیکەی ٤٣٠ گرامە.
پێستی منداڵەکەت گرژ دەبێت و نەرم دەبێت کاتێک گەورە دەبێت. زمانی منداڵەکەت بەم زووانە هەستەوەرەکانی تامکردن لەسەر زمانی گەشە دەکات و گوێیەکانی باشتر دەبن لە بیستنی دەنگ. قەبارە: قەبارەی منداڵەکەت قەبارەی مانگۆیەکی گەورەیە، قەبارەکەی نزیکەی ٢٩ سانتیمەترە و کێشی نزیکەی ٥٠٠ گرامە.
منداڵەکەت بە بەردەوامی دەخەوێت و لەخەو هەڵدەستێت، قژی ڕاستەقینە لەسەر سەری گەشە دەکات، پێستی هێشتا بە تەواوی دەبینرێت، بەڵام بەم زووانە دەست دەکات بە گۆڕانکاری. قەبارە: منداڵەکەت نزیکەی درێژی گوێچکەیەکی گەنمەشامییە، قەبارەکەی نزیکەی ۳۰ سانتیمەترە و کێشی نزیکەی ٦٠٠ گرامە.
دەست و جووڵەکانی منداڵەکەت بەردەوام لە گەشەکردندان و هەروەها توانای وەڵامدانەوەی دەنگە ئاشناکانیان هەیە. هەروەها قژی دەست دەکات بە پڕبوون لە ڕەنگ و شێوە. قەبارە: قەبارەی منداڵەکەت قەبارەی ڕوتاباگایە، قەبارەکەی نزیکەی ٣٤ سانتیمەترە و کێشی نزیکەی ٦٦٠ گرامە.
سییەکانی منداڵەکەت ئێستا دەست بە کارکردن دەکەن. ئەوان لە ئێستادا هەناسەی شلەی ئەمینیۆتیک دەدەن لە ناوەوە و دەرەوە وەک ڕاهێنانێک بۆ ئەو کاتەی کە دەبێت لە هەوادا هەناسە بدات هەر کە لەدایک دەبێت. قەبارە: قەبارەی منداڵەکەت قەبارەی کەلەرم سوورە، قەبارەکەی نزیکەی ٣٦ سانتیمەترە و کێشی نزیکەی ٧٦٠ گرامە.
ئەمە هه فتەی کۆتایی ماوەی سێ مانگی دووەمە. شێوازی خەوتنی منداڵەکەت ئێستا ئاساییە و مێشکی ئێستا زۆر چالاکە و هەرچەندە سییەکانی بە تەواوی گەشەیان نەکردووە، بەڵام دەتوانن بە تەنها کار بکەن. قەبارە: قەبارەی منداڵەکەت نزیکەی قەبارەی قەرنابیتێکە، قەبارەکەی نزیکەی ۳۷ سانتیمەترە و کێشی نزیکەی ۸۷٥ گرامە.
پێڵوی چاوی ئێستا دەتوانن بکرێنەوە و دەست دەکەن بە چاو تروکاندن. مێشک گەشە دەکات و بینایی باشتر دەبێت، منداڵەکەت لەوانەیە بتوانێت هەست بە ڕووناکی بکات لە دەرەوە. قەبارە: قەبارەی منداڵەکەت ئێستا قەبارەی باینجانێکە، قەبارەکەی نزیکەی ۳۸ سانتیمەترە و کێشی نزیکەی ۱ کیلۆگرامە
ماسولکەکان و سییەکانی منداڵەکەت خۆیان ئامادە دەکەن لەگەڵ ئەوەی پێویستیان پێیەتی کاتێک لە دایکدەبن. سەری گەشە دەکات بۆ ئەوەی شوێنێک بۆ گەشەکردنی مێشکی دروست بکات. قەبارە: قەبارەی منداڵەکەت قەبارەی کولەکەیەکی گەورەیە، قەبارەکەی نزیکەی ٣٩ سانتیمەترە و کێشی نزیکەی ١.١٥ کیلۆگرامە.
منداڵەکەت داوای شوێنی زیاتر دەکات لەناو سکتدا. بە نزیکەی ٥٠٠ ملم شلەی ئەمنیۆتیک دەورە دراوە. قەبارە: قەبارەی منداڵەکەت قەبارەی کەلەرمێکی گەورەیە، قەبارەکەی نزیکەی ٤٠ سانتیمەترە و کێشی نزیکەی ١.٣ کیلۆگرامە.
منداڵەکەت ئێستا دەتوانێت سەری لە لایەکەوە بۆ لایەکی تر بگۆڕێت. چینێکی پارێزگاری چەوری لە ژێر پێستیدا کەڵەکە دەبێت و دەست و قاچی پڕ دەکات. قەبارە: قەبارەی منداڵەکەت قەبارەی کەلەرمێکی گەورەیە، قەبارەکەی نزیکەی ٤١ سانتیمەترە و کێشی نزیکەی ١.٥ کیلۆگرامە.
لەم ماوەیەدا نینۆکەکانی منداڵەکەت دەست بە گەشەکردن دەکەن و بەردەوام دەبن لە گەشەکردن بۆ ئامادەکاری لەدایکبوونی. قەبارە: قەبارەی منداڵەکەت قەبارەی کەلەرمی ناپایە، قەبارەکەی نزیکەی ٤٢ سانتیمەترە و کێشی نزیکەی ١.٧ کیلۆگرامە.
ئێسکەکانی ناو کەلەی منداڵەکەت هێشتا تێکەڵ نەکراون، واتە هێشتا ناتوانێت لە کەناڵی لەدایکبوون بگونجێت. قەبارە: قەبارەی منداڵەکەت قەبارەی ئەناناسێکە، قەبارەکەی نزیکەی ٤٤ سانتیمەترە و کێشی نزیکەی ١.٩ کیلۆگرامە.
پێستی منداڵەکەت ننەرم بووە و کۆئەندامی دەمارە ناوەندییەکەی بە بەردەوام پێدەگات، هەروەها سییەکانیشی. قەبارە: منداڵەکەت ئێستا نزیکەی قەبارەی كاڵەكی زەرد، قەبارەکەی نزیکەی ٤٥ سانتیمەترە و کێشی نزیکەی ۲.۱ کیلۆگرامە.
ڕوودەدات و کاتی ئەوە هاتووە بێتە دەرەوە. گورچیلەکانی منداڵەکەت بە تەواوی گەشەیان کردووە و جگەری دەتوانێت دەست بکات بە کارکردن. قەبارە: منداڵەکەت ئێستا قەبارەی شووتیەکە ، قەبارەکەی نزیکەی ٤٦ سانتیمەترە و کێشی نزیکەی ٢.٤ کیلۆگرامە.
منداڵەکەت ڕۆژانە نزیکەی یەک ئۆنس زیاد دەکات و هەروەها دەست دەکات بە لەدەستدانی قژی جەستەی و هەروەها ئەو ماددەیەی کە پێستەکەی پاراست. قەبارە: قەبارەی منداڵەکەت قەبارەی کاهوی ڕۆمانییە، قەبارەکەی نزیکەی ٤٧ سانتیمەترە و کێشی نزیکەی ٢.٦ کیلۆگرامە.
ئەگەر منداڵەکەت لەم هەفتەیەدا لەدایک ببێت، لەوانەیە هێشتا کەمێک قژی لەسەر جەستەی هەبێت، بەڵام سییەکانی زیاتر لەوەیە بتوانن خۆیان بگونجێنن لەگەڵ ژیانی دەرەوەی منداڵدان. قەبارە: قەبارەی منداڵەکەت قەبارەی سڵقی سویسرییە، قەبارەکەی نزیکەی ٤٩ سانتیمەترە و کێشی نزیکەی ٢.٩ کیلۆگرامە.
لە ۳۸ هەفتەدا، نزیکەی تەواوی ماوەکانە. تاکە بەشی ماوەی گەشتەکەی دووگیانی ئەوەیە کە دایک و باوکی ببینێت. قەبارە: قەبارەی منداڵەکەت قەبارەی نزیکەی ٤۹-٥٠سانتیمەترە و کێشی نزیکەی ۳ کیلۆگرامە.
منداڵەکەت لەم هەفتەیەدا بە شێوەیەکی کرداری گەشەی تەواوە، بەڵام بەردەوام دەبێت لە دروستکردنی چینێکی چەوری، کە یارمەتی دەدات بۆ کۆنترۆڵکردنی پلەی گەرمی جەستەی دوای لەدایکبوون. قەبارە: قەبارەی منداڵەکەت قەبارەی شووتیەکی بچووکە، قەبارەکەی نزیکەی ٥٠ سانتیمەترە و کێشی نزیکەی ٣.٢٥ کیلۆگرامە.
هێشتا چەند هەفتەیەکت ماوە پێش ئەوەی وەک “پێش-وەختە” ڕەچاو بکرێیت. بەڵام بۆ دڵنیابوون لەوەی کە منداڵەکەت هێشتا گەشە دەکات، پزیشکەکەت پشکنین ئەنجام دەدات بۆ دڵنیابوون لەوەی کە دەتوانیت بە سەلامەتی لە دووگیانیت بەردەوام بیت. قەبارە: لەم قۆناغەدا، منداڵەکەت قەبارەی کولەکەیەکی بچووکە، قەبارەکەی نزیکەی ٥١ سانتیمەترە و کێشی نزیکەی ٣.٤ کیلۆگرامە.
ئەگەر منداڵەکەت لە هەفتەی ٤١ لەدایک نەبێت، لەوانەیە تەندروستیان چاودێری بکرێت. پزیشکەکەت لەوانەیە بڕیار بدات کە هانی منداڵبوون بدەیت.
ئەگەر حەز دەکەیت زیاتر بزانیت، هەفتە بە هەفتە دەربارەی دووگیانیت بزانە لە هەرسێ ماوەی دووگیانی.
تکایە تێبینی ئەوە بکە کە ئەم بەراوردکردنانە تەنها ئاماژەیەکی فراوان پێشکەش دەکەن بۆ بینینی قەبارەی منداڵەکەت بە درێژایی ماوەی دووگیانی. ئەگەر هەر پرسیارێکت هەیە دەربارەی گەشەی منداڵەکەت، تکایە ڕاستەوخۆ ڕاوێژ بە پزیشکەکەت بکە بۆ زانیاری زیاتر.
کێشی منداڵەکەت بەراورد بکە لەگەڵ منداڵانی تری هاو تەمەنی
تیمی پسپۆڕانمان ئامادەن بۆ وەڵامدانەوەی پرسیارەکانتان و پشتگیریتان دەکەن لە کاتی گەشتی دووگیانی بۆ لێدانی منداڵ بۆ زانیاری زیاتر و ئامۆژگاری پەیوەندیدار، تکایە پەیوەندیمان پێوە بکەن لە نێوان کاتژمێر ٩ی بەیانی-٥ی ئێوارەی یەکشەممە تا پێنجشەممە.